เรือกระบี่ปราบเมืองมาร และเรือกระบี่ราญรอนราพณ์ เรือทั้ง 2 ลำ สร้างขึ้นในสมัยรัชกาลที่ 1 เป็นเรือรูปสัตว์ประเภทเรือเหล่าแสนยากร เมื่อครั้งเกิดสงครามโลกครั้งที่ 2 ระเบิดจากอากาศยานที่ถล่มกรุงเทพมหานคร
ได้สร้างความเสียหายให้กับเรือพระราชพิธีทั้งสองลำนี้มาก โดยกรมศิลปากรได้ดำเนินการตัดหัวโขนเรือและท้ายเรือเก็บรักษาไว้ในพิพิธภัณฑ์ เมื่อปีพุทธศักราช 2491 และบูรณะซ่อมแซมใหญ่เมื่อปีพุทธศักราช 2510 ทำการสร้างใหม่
โดยใช้หัวโขนเรือเดิมนำมาซ่อมแซม ลักษณะพิเศษของเรือทั้งสองลำ คือ มีโขนเรือเป็นรูปพญาวานร หรือ หนุมานทหารเอกของพระรามในเรื่องรามเกียรติ์ เรือกระบี่ปราบเมืองมาร มีร่างกายสีขาว ส่วนเรือกระบี่ราญรอนราพณ์ มีร่างกายสีดำ
ไม่สวมเครื่องประดับหัว ตลอดทั้งกายเขียนวงขนเป็นเส้นฮ่อ 4 สี คือ สีน้ำตาล แดง ชมพู และทองคำเปลว มีเครื่องทรงกรองคอ หรือ นวมคอ สวมพาหุรัดหรือกำไลต้นแขน มีตาบทิศหรือแผ่นประดับอกซ้ายและขวา สวมกำไลข้อมือ
และข้อเท้าสวมเข็ดขัด และผ้านุ่งปิดทองประดับกระจกอย่างงดงาม มือทั้งสองข้างของขุ่นกระบี่นั้นถือธงสามชายอย่างหาญกล้า ด้านล่างมีช่องสำหรับใส่ปืนใหญ่ ภายในลำเรือทาสีแดง
ภายนอกทาสีดำเขียนด้วยลวดลายดอกพุดตานก้านต่อดอกสีทอง บริเวณกลางลำเรือมีคฤห (ครึ) เป็นเรือนสำหรับนั่งมีพนักกั้น  เรือทั้งสองลำมีขนาดความยาว 26.80 เมตร ความกว้าง 2.10 เมตร ความลึกถึงท้องเรือ 0.51 เมตร
มีกำลังพล ประจำลำละ 53 นาย ประกอบด้วย นายเรือ 1 นาย นายท้าย 2 นาย ฝีพาย 36 นาย คนถือธงท้าย 1 นาย พลสัญญาณ 1 นาย คนกระทุ้งเส้าคอยให้จังหวะ 2 นาย และคนตีกลองชนะ 10 นาย