ข้อมูลแหล่งน้ำศักดิ์สิทธิ์ และสถานที่ประกอบพิธีทำน้ำอภิเษก ในจังหวัดลำพูน
บ่อน้ำทิพย์ ดอยขะม้อ บ่อน้ำศักดิ์สิทธ์ของชาวจังหวัดลำพูน
บ่อน้ำทิพย์ดอยขะม้อ บ่อน้ำศักดิ์สิทธ์ของชาวจังหวัดลำพูนตั้งอยู่บนยอดอยขะม้อ ตำบลมะเขือแจ้ อำเมืองลำพูน
การเดินทางขึ้นไปตักน้ำทิพย์บนยอดดอยแห่งนี้ต้องเดินเท้าขึ้นบันได กว่า 1,749 ขั้น ใช้เวลาเดินเท้า 1-2 ชั่วโมง ซึ่งก่อนจะถึงบ่อน้ำทิพย์บนยอดดอยขะม้อต้องเดินขึ้นบันไดที่สูงชันกว่า 400 ขั้น
โดยบ่อน้ำทิพย์แห่งนี้มีลักษณะเป็นโพรงลึกจากยอดดอยลงไป 6 เมตร กว้าง 3 เมตร และบ่อน้ำแห่งนี้ห้ามมิให้ผู้หญิงลงไปตักน้ำเด็ดขาด
เชื่อกันว่าจะทำให้น้ำแห้งเหือดไป น้ำทิพย์จากดอยขะม้อมีความสำคัญต่อชาวจังหวัดลำพูนเป็นอย่างยิ่ง
ในทุกปีน้ำทิพย์จากดอยขะม้อจะถูกนำมาใช้เป็นน้ำสำหรับสรงพระบรมธาตุหริภุญชัยพระธาตุคู่บ้านคู่เมืองชาวลำพูน เป็น 1 ใน 8 จอมเจดีย์ของประเทศ
นอกจากน้ำทิพย์จากดอยขะม้อจะใช้ในการสรงน้ำพระบรมธาตุหริภุญชัยแล้ว ยังมีการนำน้ำทิพย์แห่งนี้ใช้ในงานราชพิธีสำคัญต่าง ๆ ตั้งแต่ครั้งอดีตจนถึงปัจจุบัน
ได้แก่ พระราชพิธีพระบรมราชาภิเษกพระบาทสมเด็จพระมงกุฏเกล้าเจ้าอยู่หัวฯ รัชกาลที่ 6 ปี พ.ศ.2453
พระราชพิธีบรมราชาภิเษก พระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 7 ในปี พ.ศ.2468
กระทั่งในรัชกาลที่ 9 พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดชฯ ทรงสรงน้ำมุรธาภิเษก
ในการพระราชพิธีบรมราชาภิเษก เมื่อปี พ.ศ.2493 และมีการใช้น้ำทิพย์จากดอยขะม้อในพระราชพิธีต่างๆ ตามโบราณราชประเพณีตลอดมา
สำหรับจังหวัดลำพูน จะประกอบพลีกรรมตักน้ำ ในวันที วันที่ 6 เมษายน 2562 จากนั้นจะประกอบพิธีจัดทำน้ำอภิเษกของจังหวัดลำพูน ณ วัดพระธาตุหริภุญชัย วรมหาวิหาร ในวันที่ 8 - 9 เมษายน 2562 และในวันที่ 10 เมษายน 2562 จะส่งคันโทน้ำอภิเษกของจังหวัดลำพูนไปยังกระทรวงมหาดไทย เพื่อรวบร่วมเก็บรักษาไว้กับน้ำอภิเษกจากอีก 76 จังหวัด
และ วันที่ 18 เมษายน 2562 จะมีการประกอบพิธีพิธีเสกน้ำอภิเษก ในพระราชพิธีบรมราชาภิเษก ณ วัดสุทัศนเทพวนาราม กรุงเทพมาหานาคร
สำหรับ บ่อน้ำทิพย์แห่งนี้ ตามตำนานพระเจ้าเลียบโลกได้กล่าวถึงดอยขะม้อไว้ว่า เมื่อครั้งพระพุทธองค์ ยังมีพระชนม์ชีพอยู่ ได้เสด็จจาริกโปรดเวไนยสัตว์ในที่ต่างๆ
และได้มาแวะฉันอาหารบนยอดดอยขะม้อนี้ ทรงกระหายน้ำ จึงให้พระสาวกที่ติดตามมาด้วย ให้ไปหาน้ำมาเสวย พระสาวกหาให้ไม่ได้
พระพุทธองค์จึงทรงตั้งพระอธิษฐาน แล้วใช้นิ้วหัวแม่มือกดลงไปตรงที่ประทับอยู่ เมื่อยกหัวแม่มือขึ้น ก็มีน้ำพวยพุ่งขึ้นมาให้เสวย
พระพุทธองค์ทรงทำนายว่า สถานที่นี้ต่อไปจะเป็นสถานที่ศักดิ์สิทธิ์ และจะได้ใช้น้ำนี้ไปทำพิธีต่างๆ จึงได้ชื่อว่าบ่อน้ำทิพย์ ที่มีน้ำอยู่ตลอดปีไม่มีแห้ง