สารคดีเฉลิมพระเกียรติ มรดกศิลป์ แผ่นดินไทย ตอนที่ 44 อาภรณ์ภัณฑ์เรือพระราชพิธี
อาภรณ์ภัณฑ์เรือพระราชพิธี หมายถึง เครื่องประดับที่ใช้ตกแต่งในขบวนเรือพระราชพิธีในพระราชพิธีเสด็จทางชลมารค ในโอกาสพระราชพิธีสำคัญมาแต่โบราณกาล งานผ้าลายทองแผ่ลวด ถือเป็นงานช่างแขนงหนึ่งในหมู่ช่างสนะไทย
หรือช่างที่ปฏิบัติเกี่ยวกับเครื่องภูษาอาภรณ์ วัสดุอุปกรณ์ที่เกี่ยวข้องกับงาน เนื่องในสถาบันพระมหากษัตริย์และศาสนาไม่นิยมใช้กับสามัญชน ได้แก่ ฉัตรเครื่องสูงที่ทำด้วยผ้า ตาลปัตรปักลายในรัฐพิธีสำคัญแต่โบราณผ้าม่าน
ผ้าดาดหลังคาพระแท่นบัลลังกัญญาเรือพระที่นั่ง ธงงอนราชรถ ผ้าดาดหลังคาพระสีวิกากาญจน์ ผ้าดาดหลังคา พระวอประเวศวัง ผ้าลายทองแผ่ลวด จะใช้ผ้าสักหลาด หมายถึง ผ้าเนื้อดี ผ้าตาด ผ้าโทเร และผ้ากัมมะหยี่
มาทำเป็นผ้าพื้นวางลวดลาย เริ่มจากเขียนแบบลายหรือคัดลอกลายเดิม นำมาตอกฉลุกางแผ่ต่อกันบนผืนผ้าใหญ่ ปิดด้วยทองคำเปลว และประดับกระจก แล้วเย็บตรึงลวดลาย โดยใช้เส้นด้ายเส้นใหญ่เดินเส้นไปตามแบบตัวลายเป็นเส้นลวด
และใช้เส้นด้ายเส้นเล็กเป็นการเย็บตรึงลวดลายให้ติดแน่นบนผืนผ้าจนสำเร็จ เครื่องประกอบพระราชอิสริยยศประเภทเรือพระที่นั่งที่ปรากฏในงานทองแผ่ลวดที่สำคัญ คือ เรือพระราชพิธี โดยเฉพาะเรือพระที่นั่ง ประเภทเรือกิ่ง
ได้แก่ ผ้าดาดหลังคาพระแท่นกัญญาเรือพระที่นั่ง ผ้าม่าน ผ้าหน้าโขนเรือ ฉัตร ธงสามชาย และในขบวนเรือพระราชพิธี จะใช้ผ้าลายทองแผ่นลวดด้วยเช่นกัน แตกต่างกันที่ลวดลายขึ้นอยู่กับฐานานุศักดิ์ ชั้นยศ ของผู้ใช้เรือในขบวนเรือ
เช่น เรือรูปสัตว์ เรือดั้ง เรือแซง เรือทองขวนฟ้า เรือทองบ้าบิ่น เรืออีเหลือง เรือแตงโม จะทำผ้าลายทองแผ่ลวด ดาดหลังคาคฤห์ และกัญญาเรือ และผ้าโขนเรือ